อนำไปใช้ มี 9 มาตรา คือ ก บ ด ม น ง ย ว ก.กา

 

(แทรก ก บ ด  สะกด และ สั้น ถือเป็น คำตาย  ส่วน  ม น ง ย ว และ ยาว คือ คำเป็น)  เมื่อประกอบกับ ทัณฑฆาต เรียก การันต์ คือ ไม่ออกเสียง เช่น  จันทร์  ทุกข์  สุขสันต์  เป็นต้น

 

          สระ – เสียงที่เปล่งออกมาแล้วไม่ผ่านการกล่อมเกลาจากอวัยวะภายในช่องปาก เรียกว่า เสียงแท้ แบ่งเป็น เสียงสระเดี่ยว (18)

 

                        อะ อา               อิ อี                   อุ อู                   เอะ เอ  

แอะ แอ             โอะ โอ               เออะ เออ           อัวะ อัว     เอาะ ออ

 

เสียงสระประสม (3) -  (เอียะ) เอีย            (เอือะ) เอือ         (อัวะ) อัว

ข้อควรจำ อำ ไอ ใอ เอา ฤ ฤา ฦา ไม่ถือเป็นสระ เพราะมี เสียง พยางค์ท้าย คือ ม ย ว และเป็นเสียงซ้ำ คือ รึ (อึ) รือ (อือ) เป็นต้น  สระจึงมี 21 รูป 21 (24) เสียง

 

            วรรณยุกต์ – เสียงที่กำหนดตามระดับของเส้นเสียงเมื่อเปล่งออกมา ใช้กำหนดไตรยางศ์

มี 4 รูป 5 เสียง 

ข้อควรจำ         อักษรต่ำ รูปเอก เสียงโท  รูปโท เสียงตรี

อักษรกลาง ผันได้ครบ 5 เสียง

อักษรสูง ผันได้ครบ 5 เสียงเมื่อนำอักษรต่ำคู่มาช่วย

3. พยางค์

          โครงสร้างพยางค์ ตามปกติ ประกอบด้วย เสียง พยัญชนะต้น  สระ  วรรณยุกต์ (3 ส่วน)

อาจมี พยัญชนะท้าย (4) หรือ การันต์ (4 พิเศษ) หรือตัวสะกดพร้อมการันต์ (5 ส่วน)

            พยางค์ปิด – มีเสียงตัวสะกด (คำครุ   ั  เสียงยาว)

            พยางค์เปิด – ไม่มีเสียงตัวสะกด (คำลหุ   ุ และเสียงสั้น)

4. คำ

            ภาษาไทย สร้างด้วยคำ 7 ชนิด คือ นาม สรรพนาม กริยา วิเศษณ์ บุพบท สันธาน อุทาน

            นาม -  บอกชื่อคน สัตว์ สิ่งของ มี 5 ประเภท สามานยนาม วิสามานยนาม อาการนาม สมุหนาม ลักษณนาม

            สรรพนาม – ใช้แทนนาม มี 6 ประเภท บุรุษสรพนาม ประพันธสรรพนาม วิภาคสรรพนาม นิยมสรรพนาม อนิยมสรรพนาม ปฤจฉาสรรพนาม

            กริยา – ใช้บอกอาการ มี 5 ประเภท สกรรม อกรรม วิกรรต (เป็น เหมือน คล้าย เท่า คือ) กริยานุเคราะห์ (ย่อม กำลัง คง อาจ จะ ต้อง ได้ แล้ว ถูก) สภาวมาลา (ทำหน้าที่เป็นเหมือนนาม)

 

วิเศษณ์ – ใช้ขยาย มี 9 ประเภท เช่น บอกลักษณะ กาล สถาน ประมาณ นิยม อนิยม ประติชญา (หางเสียง) ประติเษธ และปฤจฉา

คำวิเศษณ์บางคำสามารถทำหน้าที่เป็นกริยาของประโยคได้ เช่น หล่อ ดี สวย ร้อน